IS là gì?

Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant (tiếng Ả Rập: الدولة الإسلامية في العراق والشام‎, chuyển tự: ad-Dawlah al-Islāmiyah fī ‘l-ʿIrāq wa-sh-Shām, viết tắt: Da’ish hoặc Daesh, viết tắt theo tiếng Anh: ISIL) – còn được biết đến với tên gọi Nhà nước Hồi giáo Iraq và Syria (viết tắt theo tiếng Anh: ISIS) hay Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông – là một nhóm chiến binh Jihad, gồm các tay súng Hồi giáo cực đoan dòng Sunni cầm đầu các hoạt động không được công nhận ở Iraq và Syria. Trong tình trạng tự xưng và không được công nhận là một nhà nước độc lập, tổ chức này tuyên bố lãnh thổ của chúng bao gồm Iraq và Syria, với dự định tuyên bố lãnh thổ trong tương lai bao trùm cả khu vực Levant – tức cả Liban, Israel, Jordan, Syria, Síp và nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Sự ra đời của IS

Nhóm Nhà nước Hồi giáo IS, ban đầu là một nhánh của Al Qaeda, hình thành từ 2005 ở Iraq với mục tiêu phá hoại Mỹ và các thành phần thân Mỹ ở đây. Sau 5 năm hoạt động, IS đã gây ra hàng trăm, hàng ngàn vụ đánh bom liều chết ở Iraq.

Đến 2011, sau khi Bin Laden bị Mỹ tiêu diệt trong vụ đột kích tháng 5, kẻ cầm đầu IS lúc đó đã tỏ ra bất phục với người lên thay thế Osama lãnh đạo Al Qaeda.

Bên cạnh đó, tình hình Syria bắt đầu diễn biến phức tạp từ tháng 3/2011, IS đã nhận ra ‘mảnh đất lành mới’ và chuyển trọng tâm sang Syria. Ở đây, chúng đầu quân vào cái gọi là lực lượng đối lập, chống lại chính quyền Assad.

Từ 2001 – 2013, chính Mỹ và phương Tây đã ngầm ủng hộ cho lực lượng này với mục tiêu lật đổ chính quyền Assad bằng việc cung cấp phương tiện chiến tranh, thông tin tình báo và huấn huyện.

Tuy nhiên, cuối 2013, tình hình Syria gần như lật ngược, chính quyền Assad đã chiếm lại thế thượng phong. Trong khi đó, ở Iraq lực lượng quân đội đã rệu rã, thiếu thiện chiến sau 8 năm cải tổ. Đây chính là nguyên nhân khiến IS quay trở về Iraq vào đầu năm 2014.

Sau 3 năm tham chiến ở Syria, IS đã trở nên tinh nhuệ và cực kỳ nguy hiểm với sự tàn bạo vốn có. Sự man rợ của chúng lớn đến nỗi thủ lĩnh của Al Qaeda – một tổ chức khủng bố khét tiếng thế giới – phải lên tiếng khai trừ IS ra khỏi Al Qaede vào tháng 2/2014.

Kể từ đó, IS hoạt động độc lập, không còn liên quan đến Al Qaeda nữa, so với tổ chức ‘mẹ’ này, IS có 2 điểm khác biệt lớn nhất.

Đầu tiên, IS hoạt động với sự tàn bạo, man rợ kinh hoàng hơn rất nhiều, thậm chí còn chê Al Qaeda quá trí thức và mềm mỏng. Cũng chính vì quá tàn bạo mà Al Qaeda phải khai trừ chi nhánh này ra khỏi tổ chức.

Thứ hai, Al Qaeda đơn thuần là một tổ chức khủng bố, hoạt động với mục tiêu phá hoại, quấy nhiễu Mỹ và các đồng minh Mỹ. Trong khi đó, IS là nhóm Hồi giáo cực đoan có ý định thành lập nhà nước, ban đầu là Iraq và Syria sau đó là tham vọng thống nhất Trung Đông.

Hiện nay, IS đã chiếm đóng trên khoảng diện tích 90.000 km2 ở cả Iraq và Syria, trong những khu vực này, người dân chỉ có 2 lựa chọn: Đi theo hoặc chết.

Ngày 29/6/2014, nhóm phiến quân thuộc Nhà nước Hồi giáo Iraq và Cận Đông (IS) tuyên bố thành lập Nhà nước Hồi giáo trên những vùng lãnh thổ họ kiểm soát ở Iraq và Syria.

IS tuyên bố thành lập Nhà nước Hồi giáo trong một đoạn ghi âm đăng tải trên internet. Nhóm phiến quân cho biết, Nhà nước Hồi giáo này sẽ trải dài từ Aleppo ở miền bắc Syria đến tỉnh Diyala ở miền đông Iraq.

Quyết định này được đưa ra sau cuộc họp Hồi đồng Shura của nhóm hôm 29/6, người phát ngôn của IS, Abu Mohammed al-Adnani cho biết.

Ông cũng mô tả việc thành lập Nhà nước này là “ước mơ của tất cả những người Hồi giáo” và là “hi vọng của tất cả những chiến binh thánh chiến”.

Ngoài ra, nhóm này tuyên bố, thủ lĩnh của IS là Abu Bakr al-Baghdadi sẽ là người đứng đầu nhà nước này và cũng là “lãnh đạo của người Hồi giáo ở khắp mọi nơi”. Đồng thời, IS bây giờ sẽ được đổi tên thành Nhà nước Hồi giáo.

Trong đoạn ghi âm, phiến quân cũng kêu gọi tất cả những thành viên của al-Qaeda và các chiến binh Hồi giáo dòng Sunni cực đoan khác trong khu vực ngay lập tức cam kết trung thành với Nhà nước này, mở ra “một kỉ nguyên mới của cuộc thánh chiến quốc tế”.

IS duy trì nhờ những nguồn tài chính nào?

AFP dẫn tin tức từ Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ David Cohen cho biết, mỗi ngày ISIL kiếm được khoảng 1 triệu USD bằng cách bán dầu thô từ các mỏ dầu chiếm được từ tay chính phủ Iraq và Syria và bằng những tội ác khác, ISIL đã tích lũy tài sản với “tốc độ chưa từng có” từ nhiều nguồn khác nhau.

ISIL hiện nay được Mỹ coi là “tổ chức khủng bố giàu có nhất và tinh vi về mặt tài chính nhất thế giới”. Dầu thô từ các mỏ mà ISIL kiểm soát được bơm vào các đoàn xe lớn rồi chở sang Thổ Nhĩ Kỳ và “biến mất” ở đó, do vậy có nhiều nghi ngờ rằng Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã bí mật hợp tác với ISIL: họ được mua dầu từ ISIL với giá rẻ hơn giá thị trường thế giới, đổi lại ISIL có được nguồn tiền để tiếp tục trang trải phí chiến tranh.

Theo nhiều nguồn tin không chính thức, IS còn có thể được hậu thuẫn bởi chính phủ Mỹ, Mỹ cũng từ chối hợp tác với Nga trong cuộc chiến chống lại ISIL. Nguyên nhân sâu xa là bởi Mỹ muốn lợi dụng ISIL để tiêu diệt chính phủ Syria, kẻ thù mà họ căm ghét hơn.

Vì sao IS là nỗi kinh hoàng của toàn thế giới?

Đến nay, đã có 3 con tin phương Tây bị chặt đầu man rợ và tung video lên các mạng chia sẻ như youtube.

Ngày 13/9/2014, nhóm Nhà nước Hồi giáo – IS tuyên bố họ đã chặt đầu nhân viên cứu trợ người Anh David Haines. Đây sẽ là vụ hành quyết thứ ba kiểu này trong vài tuần qua sau khi hai nhà báo người Mỹ bị giết hại theo cách tương tự.

Không chỉ hành quyết con tin, trong các cuộc tấn công vào lực lượng chính phủ ở Iraq, IS đã không ngần ngại xử tử 770 binh sĩ Iraq theo cách man rợ nhất: Nằm xuống đất cho chúng xả từng tràng đạn.

Ngày 3/9/2014, báo cáo của Tổ chức theo dõi nhân quyền – HRW nói IS đã hành quyết tới 770 binh sĩ Iraq sau khi chiếm một căn cứ quân sự cũ của Mỹ tại thành phố Tikrit hồi tháng 6.

Theo HRW, các vụ thảm sát do các phiến quân của nhóm Nhà nước Hồi giáo tiến hành sau khi bao vây thành phố Tikrit, nằm cách Baghdad chỉ khoảng 190 km về phía bắc.

Báo cáo khẳng định IS đã sát hại khoảng từ 560-770 người trong cuộc tàn sát, phần lớn họ được tin là các lực lượng an ninh Iraq phục vụ tại căn cứ cũ của Mỹ.

Ngày 13/11/2015: IS tấn công khủng bố Paris làm ít nhất 128 người chết và hơn 200 người bị thương.