Xà phòng( xà bông) là một sản phẩm tất yếu dùng trong cuộc sống con người, nó được tìm ra cách đây rât lâu bởi người La Mã cổ đại. Cùng tìm hiểu về xà phòng qua bài viết sau đây
Xà phòng là 1 chất có hoạt tính bề mặt, nó giúp nước làm ướt mọi thứ đồng đều hơn. Các phân tử xà phòng có đuôi kỵ nước thu hút bụi bẩn và kéo bụi bẩn ra khỏi bề mặt chúng đang bám trên đó. Xà phòng lưu giữ bụi bẩn trong bọt xà phòng cho đến khi chúng được rửa sạch đi bằng nước.
Cách đây khoảng 5000 năm, ở núi Sapo xứ Babylon, người La Mã cổ đại đã tình cờ phát minh ra xà phòng qua việc thiêu động vật để tế thần linh. Mỡ của những con vật bị tế lễ lẫn với tro tàn có chứa chất kiềm tự nhiên, theo nước mưa trôi xuống sông Tiber. Người dân ở hạ lưu sông đã dùng hỗn hợp này để giặt quần áo. Cái tên “soap” trong tiếng Anh, hay “savon” trong tiếng Pháp được đặt dựa theo tên của dãy núi Sapo. Người Việt ta gọi sản phẩm này là “xà phòng” hoặc “xà bông” từ thời Pháp thuộc.
Tại sao xà phòng loại bỏ được vết bẩn ?
Chúng ta thường dùng nước để rửa tay hay giặt quần áo. Nước có tác dụng loại bỏ một số vết bẩn dính trên tay chân hoặc quần áo. Nếu những vết bẩn này tan trong nước, nước sẽ cuốn đi những chất bẩn và tay chân hoặc quần áo bạn sẽ trở nên sạch sẽ. Tuy nhiên, nếu chứa chất béo, vết bẩn sẽ không tan trong nước. Khi đó, nước sẽ không thể rửa sạch những vết bẩn trên tay chân hoặc quần áo bạn.
Xà phòng là một hợp chất thần kỳ có thể tẩy rửa những chất bẩn chứa dầu mỡ bởi nó được cấu tạo từ những phân tử đặc biệt. Mỗi phân tử này có hai đầu hoàn toàn khác biệt.
Một đầu phân tử rất ưa nước, nó tan trong nước và dính chặt vào các phân tử nước. Đầu phân tử này được gọi là đầu ‘hút nước’.
Đầu còn lại của phân tử ưa mỡ và chất béo. Nó có thể làm tan mỡ nhưng lại không ưa nước. Đầu phân từ này được gọi là đầu ‘kỵ nước’.
Đầu kỵ nước của phân tử xà phòng gắn chặt với chất béo, nhờ đó hòa tan và tẩy bỏ vết bẩn chứa chất béo trên da hay quần áo. Đầu ưa nước giúp cho cả phân tử sau khi gắn chặt với chất béo có thể hòa tan vào nước.
Như vậy, nhờ cấu trúc đặt biệt của các phân tử đặc biệt trong xà phòng, các vết bẩn chứa chất béo rời khỏi da hoặc quần áo và tan vào nước.
Cách làm xà phòng – xà bông hand made
Xà bông chanh mật ong
Một điều thú vị là bạn có biết bạn có thể làm xà bông từ bia? Nghe thì thật vô lí vì ai lại muốn mình mang mùi bia rượu cơ chứ, nhưng sự thật thì công thức xà bông dưới đây có mùi hương caramel đầy ngọt ngào của mật ong và hương cam chanh. Các chàng cực kì thích mùi hương này và đây có thể là món quà hoàn hảo cho bạn dịp Valentine năm nay.
Để làm một mẻ bánh xà bông khoảng 2,2kg, tức là được 20 bánh xà bông khoảng 113g thì bạn cần chuẩn bị
Dầu phôi
– 556g dầu ô-liu
– 265g dầu jojoba
– 80g dầu thầu dầu
– 318g dừa
– 238g dầu hạt gạo
Chế kiềm
– 1,5kg bia (để ở nhiệt độ phòng. Bạn rót bia vào một âu lớn và để nguyên trong 1 đến 2 ngày. Khi bạn trộn thuốc kiểm với bia, nếu xảy ra phản ứng cac-bon-đi-ô-xit thì hỗn hợp sẽ nổi bong bóng và phun trào như thí nghiệm về núi lửa vậy. Vì hiện tượng này vẫn có thể xảy ra dù bạn đã phơi bia ngoài không khí nên bạn cần cho bia vào âu lớn để nếu có bắn cũng không ảnh hưởng đến sự an toàn của bạn)
– 212g thuốc kiềm
Dầu tinh chất
– 20g nho
– 20g chanh
– 20g cam
Phụ gia
– 3 thìa mật ong đầy thêm vào sau khi pha dầu tinh chất
– Tẩy da chết
– 2 thìa hạt lúa mạch nghiền
Xà bông cam ô-liu
Nguyên liệu
Dầu phôi
– 335g dầu hạt cải
– 224g dầu dừa
Chế kiềm
– 230g nước
– 125g thuốc kiềm
– 45g tinh dầu cam
Hướng dẫn
Lấy bình đong (có nắp đậy), mang găng tay cao su, kính đeo bảo vệ mặt và mặt nạ, mặc áo dài tay. Để bình đong lên trên cân và chỉnh số cân về 0. Cho thêm nước vào cho tới khi bạn đạt được cân nặng như trong công thức. Sau khi đo nước xong, cài đặt lại cân về số 0 và vảy nhẹ thuốc kiềm vào nước cho tới khi đạt tới cân nặng chính xác.
Đem hỗn hợp này đi đun lên khoảng 93°C, quấy đều với thìa chịu nhiệt trong khoảng 30 giây để thuốc kiềm hoàn toàn tan ra và không vón cục dưới đáy bình đong. Không thở trực tiếp trên bình đong vì khí bốc hơi có thể đốt cháy cổ họng và xoang mũi. Sau khi quấy xong, đậy nắp lên bình và đặt ở chỗ thoáng và an toàn để nguôi. Nếu có trẻ nhỏ và thú nuôi trong nhà, bạn nên để bình đong ở chỗ không thể với tới hay làm đổ được.
Kiểm tra hỗn hợp với nhiệt kế sau mỗi 30 phút bằng cách đặt nhiệt kế ở giữa bình đong. Dung dịch sẽ được khi đạt tới nhiệt độ từ khoảng 38 – 52°C. Bạn có thể mất khoảng 30’ cho đến 2 tiếng để đạt được nhiệt độ này tùy thuộc vào lượng thuốc kiềm bạn chế.
Xà bông oải hương với bơ hạt mỡ
Dụng cụ
– 2 tô trộn, tốt nhất nên dùng to thép không dính hoặc thủy tinh chịu nhiệt.
– Một chiếc máy trộn hoặc xay bánh
– Một chiếc nhiệt kế, cân và xẻng cao su
– Vài cốc đong và thìa
– Một lò vi sóng hoặc lò nướng
– Bình/ khuôn chứa, có phủ chống dính
– Găng tay cao su và kính bảo vệ
Nguyên liệu
– 225g dầu ô-liu
– 125g dầu dừa
– 50g dầu cám gạo
– 50g Bơ ca cao
– 50 Bơ hạt mỡ
– Hơn một thìa bột thuốc nhuộm
– 71,2g thuốc kiềm (3% xà phòng)
– 150g nước
Phụ gia
– 15g dầu jojoba
– 12g dầu oải hương và dầu thơm hoắc hương
Hướng dẫn
Bước 1: mặc đồ bảo hộ an toàn
Bước 2: thêm thuốc kiềm vào nước. Khuấy đều, cẩn thận không hít phải khói bốc hơi lên. Đặt hỗn hợp sang một bên và chờ cho nó nguôi đi xuống khoảng 45°C. Nếu có không gian rộng bên ngoài, bạn có thể đặt hỗn hợp này ra ngoài cho nguội nhanh
Bước 3: Bỏ các loại tinh dầu vào với nhau và đun nóng. Chờ nguội xuống khoảng 45°C.
Bước 4: Đổ hỗn hợp thuốc kiềm vào dầu đã đun chảy. Khuấy đều cho tới khi các vệt vân hình thành. Các vân này giống như chiếc bánh pudding mỏng. Một chiếc máy xay dạng thỏi sẽ giúp các vân hình thành nhanh và đẹp mắt hơn.
Bước 5: Đổ hỗn hợp xà bông này vào khuôn
Bước 6: Sau khoảng 3-5 ngày thì đổ xà bông ra khỏi khuôn, cắt thành các thanh nhỏ và gói lại để sử dụng sau một đến một tháng rưỡi.
Công thức này đủ làm khoảng 4 thanh xà bông, mỗi thanh 125g.
Xà bông hoa tuyết
Nguyên liệu
– Phôi xà bông màu trắng
– Nhũ kim tuyến màu bạc lấp lánh
– Dầu thơm bạc hà
– Khuôn hình hoa tuyết
– Cuộn film hoặc giấy gói bóng kính
– Băng dính
Hướng dẫn
Bước 1: Cắt phôi xà bông thành miếng nhỏ và đặt vào bát đựng trong lò vi sóng, đun trong 2 phút ở nhiệt độ trung bình, phôi xà bông sẽ bắt đầu chảy ra. Tiếp tục đun chảy xà bông, chú ý kiểm tra thường xuyên xem xà bông đã tan hoàn toàn chưa.
Bước 2: Từ từ đổ các loại dầu thơm, thuốc nhuộm hay nhũ kim tuyến bạn thích. Khuấy đều để hỗn hợp không nổi bọt.
Bước 3: Sau khi hài lòng với màu sắc và mùi hương của xà bông, đổ vào khuôn và chờ bánh xà bông đông lại.
Bước 4: Ấn xà bông ra khỏi khuôn và gói vào giấy film để giữ mùi.
Chú ý là nếu bạn bị nhầm lẫn ở bước nào hay xà bông đông quá nhanh thì bạn hoàn toàn có thể đun lại bất cứ lúc nào.
Xà bông cho bé
Nguyên liệu
– Xà bông glycerine
– Giấy ăn
– Kéo
– Khuôn
– Bát đựng trong lò vi sóng
Hướng dẫn
Bước 1: Bẻ nhỏ bánh xà bông glycerine. Thả vào bát đựng lò vi sóng.
Bước 3: Cắt giấy thành những hình vuông nhỏ xít. Hãy nhớ rằng những mảnh giấy này sẽ trôi xuống chỗ thoát nước nên bạn cố gắng cắt sao cho càng nhỏ càng tốt.
Bước 4: Đun xà bông trong lò vi sóng trong khoảng 30 giây. Bỏ ra khuấy đều, cho lại vào lò vi sóng trong 30 giây tiếp theo nếu cần. Lượng thời gian trong công đoạn này phụ thuộc vào số lượng xà bông bạn định làm, nhưng bạn không nên để lâu quá, vì nó sẽ nổi bong bóng.
Bước 5: Đổ một chút vào khuôn. Thả vài mảnh giấy nhỏ cắt sẵn vào khuôn, sau đó đổ thêm lớp xà bông tiếp theo. Khuấy đều một chút lên với tăm nhỏ nếu bạn muốn sắp xếp lại những mảnh hoa giấy này.
Bước 6: Chờ 20-60 phút phụ thuộc vào kích cỡ của xà bông và đổ ra khỏi khuôn.
Xà bông kem que
Nguyên liệu
– 170g xà bông glycerin đã đun chảy, màu trong suốt hoặc màu vàng nâu
– 6 khuôn kem que
– Màu xà bông
– ¼ thìa tinh chất dầu hoặc dầu thơm
Hướng dẫn
Bước 1: Để quyết định kích cỡ của khuôn kem que, bạn đổ nước vào một cái, chắt nước này sang cốc đong và bạn sẽ có được ước lượng chính xác.
Bước 2: Cắt xà bông thành các viên cục nhỏ
Bước 3: Đổ xà bông vào bát đựng, đặt trong lò vi sóng
Bước 4: Thêm một miếng nhuộm màu nhỏ vào bát xà bông. Nhiều màu nhuộm quá sẽ khiến hỗn hợp xà bông đun chảy bị loãng và chảy nước.
Bước 5: Khi xà bông và màu nhuộm đã hòa trộn đều, bạn mới đổ tinh dầu hoặc dầu thơm vào.
Bước 6: Cuối cùng bạn đổ xà bông vào khuôn.
Bước 7: Đậy nắp lại và đặt vào tủ lạnh trong một tiếng.
Xà bông mâm xôi
Nguyên liệu
– Dầu ô-liu đun nóng và phôi xà bông
– Dầu hương quả mâm xôi
– Hạt quả mâm xôi
– Bột cây thiên thảo (thuốc nhuộm)
– Phôi xà bông cũng bẻ thành miếng nhỏ, cho vào lò vi sóng đun chảy
– Cho các loại dầu thơm vào
– Thêm bột rễ cây thiên thảo để tạo màu cho xà bông.
– Thả vài hạt mâm xôi vào, khuấy đều
– Sau khi hỗn hợp nguội, đổ vào khuôn xà bông bằng gỗ. Bạn nên bọc khuôn bằng giấy bóng cho dễ lấy xà bông.
– Phủ xà bông lại và chờ cho tới khi xà bông nguội hẳn, đông cứng.
– Sau cùng, đổ xà bông ra khỏi khuôn và cắt thanh các thanh vừa xinh.
Xà bông cho mẹ
Nguyên liệu
– Phôi xà bông glycerin
– Phôi xà bông đun chảy
– Dầu tinh chất bạc hà
– Thìa trộn
– Cốc đong
– Dao
– Khuôn đựng
– Giấy bọc
Hướng dẫn
Bước 1: Cắt vụn xà bông glycerin
Bước 2: Bọc khuôn với giấy bóng. Khuôn có thể là cốc hay khuôn bánh muffin, chỉ cần phần đáy hẹp hơn phần miệng để bánh xà bông dễ lấy ra hơn là được.
Bước 3: Trải xà bông ra khuôn
Bước 4: Cắt vài miếng phôi glycerin mới vào khuôn. Lượng phôi bao nhiêu là tùy vào số lượng xà bông bạn muốn làm. Chỉ cần lưu ý luôn cân trước và sau khi bẻ phôi nhỏ ra, điều này sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc pha dầu thơm.
Bước 5: Đun chảy phôi xà bông không màu không mùi vào một chiếc cốc đong thủy tinh, cho vào lò vi sóng.
Bước 6: Trộn đều phôi xà bông đun chảy lên. Đong tinh dầu bạc hà vào phôi. Tất nhiên bạn có thể dùng loại tinh dầu khác.
Bước 7: Đổ xà bông lỏng vào khuôn
Bước 8: Cho khuôn vào tủ lạnh trong vòng nửa tiếng. Bạn có thể để nguội ở nhiệt độ phòng, nhưng cho vào tủ lạnh sẽ giúp rút ngắn thời gian chờ đợi của bạn.
Bước 9: Đổ xà bông ra khỏi khuôn khi xà bông đã rắn và bóc giấy bóng đi.
Trên đây là thông tin thú vị và bổ ích về xà phòng, hi vọng đã đáp ứng được tìm hiểu của bạn. Nếu có câu hỏi hãy comment vào cuối bài cho DINHNGHIA.INFO nhé
